Widok zawartości stron
Widok zawartości stron
Badania i projekty
Projekt uzyskał finansowanie Komisji Europejskiej w ramach programu Horyzont Europa we współpracy z Ministerstwem Nauki i Technologii, Chińskiej Republiki Ludowej (ChRL).
- Kierownik projektu:
Tadeusz Rudek – tadeusz.rudek@uj.edu.pl - Członkowie i członkinie zespołu:
dr hab. Aleksandra Wagner, prof. UJ – aleksandra.wagner@uj.edu.pl - Projekt prowadzony w ramach: Capturing Invisible LAB
- Czas trwania projektu: 2024 - 2027
Partnerzy w projekcie:
- Uniwersytet Jagielloński
- Rijksuniversiteit Groningen (lider konsorcjum)
- University of Zaragoza
- University of Valladolid
- University College London (UCL)
- Max Planck Institute for Chemistry
- Peking University
- Tsinghua University
- Southern University of Science and Technology
- Beijing Institute of Technology
Opis:
Projekt badawczy PANTHEON Pathways to(wards) carbon neutrality for climate, environment, health and socio-economic co-benefits ma na celu na celu stworzenie modelu i ścieżek rozwoju prowadzących do netutralności klimatycznej w Chinach i Unii Europejskiej tak by polityki w UE i ChRL skupiły się na tworzeniu korzyści w takich obszarach jak: środowisko, zdrowie, społeczeństwo czy ekonomia.
Projekt PANTHEON w sczególności skupi się na dwóch obszarach:
- Modelowaniu ścieżek do neutralności klimatycznej: PANTHEON opracuje zaawansowany model, który ma uwzględniać aktualne technologie , polityki i wyzwania społeczne. Wspólnie z kluczowymi interesariuszami, projekt przeanalizuje konkretne opcje transformacji w kierunku neutralności węglowej.
- Wzajemnym uczeniu się i współpracy pomiędzy naukowcami z nauk społecznych i technologicznych w UE i ChRL. Projekt PANTHEON umożliwia partnerom konsorcjum oraz zidentyfikowanym interesariuszom wspólny proces uczenia i poszukiwania najlepszych rozwiązań służących dekarbonizacji gospodarki. Dzięki temu PANTHEON integruje nauki ścisłe, społeczne i humanistyczne oraz interesariuszy, tak aby opracować wspólne zalecenia dla polityk dekarbonizacyjnych na wielu poziomach jak i w ramach globalnych łańcuchów dostaw.
Projekt PANTHEON ma ambicję przyczynienia się do osiągnięcia celów klimatycznych obu regionów, dzięki innowacyjnemu i interdyscyplinarnemu podejściu do modelowania ścieżek prowadzących ku neutralności klimatycznej.
Zespoł z Uniwersytetu Jagiellońskiego jest odpowiedzialny za refleksyjność procesu modelowania oraz włączenie interesariuszy w proces modelowania (naukowców z obszarów nauk społecznych i ścisłych, związków zawodowych, przemysłu, NGOs i aktywistów). Polski zespół nadzoruje także pracę Rady Doradczej projektu oraz jest odpowiedzialny za krytykę procesu i założeń modelu.
Prace Urlicha Becka o społeczeństwie ryzyka oraz teoria modernizacji refleksyjnej dowodzą, że rosnący poziom niepewności i ryzyka jest bezpośrednio związany z zakładanym wcześniej liniowym modelem rozwoju - opartym na osiągnięciach naukowo-technicznych. Jednocześnie perspektywa technologiczna i ekonomiczna dominuje w refleksji naukowej i dyskursie publicznym.
Różne tempa i ścieżki wdrażania polityk łagodzenia skutków zmian klimatu w wielu kontekstach politycznych i społecznych pokazały słabość tej perspektywy w kształtowaniu zaufania społecznego i odpowiadaniu na oczekiwania społeczne - innymi słowy, w tworzeniu refleksyjnego rozumu publicznego. Jednym z kluczowych elementów polityki i działań politycznych w zakresie zmian klimatu jest transformacja energetyczna. Niniejsze badania mają na celu zaproponowanie nowego sposobu rozumienia ścieżek transformacji energetycznej przez model refleksyjnego rozumu publicznego. Praca ilustruje mechanizmy transformacji energetycznej na przykładzie transformacji energetycznej na Tajwanie i w Chinach. W oparciu o trzy rodzaje źródeł: 14 pogłębionych wywiadów półstrukturalnych z naukowcami z nauk technologicznych i społecznych pracującymi na uniwersytetach w obu regionach, 320 artykułów prasowych, dokumentów prawnych i strategii dotyczących transformacji energetycznej, wydanych w latach 2005-2020 na Tajwanie i w Chinach kontynentalnych.
Kluczowe ustalenia
- Określanie ram niepewności przez ekspertów ma wpływ na legitymizację wiedzy i oczekiwania społeczne.
- Civic Epistemologies mogą być badane poprzez funkcjonowanie ciał doradczych - ich samoopis i postrzegane oczekiwania przypisywane przez członków ciała innym aktorom społecznym.
- Civic Epistemologies dotyczące pandemii i wprowadzenia szczepień Covid-19 były dynamiczne i zmienne.
Abstrakt
Pandemia Covid-19 stała się w ostatnim czasie jednym z najważniejszych wyzwań dla współczesnych społeczeństw. Globalna skala zjawiska i liczne niewiadome sprawiły, że władze państwowe musiały przeprowadzić i uzasadnić natychmiastowe decyzje dotyczące wszystkich aspektów życia społecznego. Krytycznym czynnikiem, który wpłynął na dynamikę pandemii i sfery społecznej, była szczepionka i dyskusje, jakie ze sobą niosła.
Celem badania jest przedstawienie wyników analizy napędzanej przez koncepcje Civic Epistemologies i koprodukcji(Jasanoff). Dotyczą ona pandemii i wprowadzenia szczepionki przeciwko Covid-19 w Polsce. Poprzez analizę koncepcji Civic Epistemologies i przedyskutowanie jej w kontekście koprodukcji, przedstawiamy szeroki obraz tego, jak odpowiedź polskiego rządu na pandemię była współtworzona wraz z rozwojem szczepionki i jakie Civic Epistemologies stały za obserwowanymi procesami decyzyjnymi. Twierdzimy, że w tym procesie kluczową rolę odgrywał sposób, w jaki niepewność została ujęta w ramy przez ciała eksperckie.
Przeanalizowaliśmy okres od ogłoszenia pandemii przez WHO w dniu 11.03.2020 do stycznia 2022 roku, aby zastanowić się nad wzorcami produkcji, oceny i wykorzystania wiedzy obecnej w procesach decyzyjnych przez polskie organy rządowe i ich rady doradcze. Dodatkowo, aby zaobserwować dyskurs szczepionkowy w sposób porównawczy, postanowiliśmy porównać medialny dyskurs szczepionkowy przed i po ogłoszeniu pandemii.
Analiza oparta jest na trzech źródłach danych: pogłębionych wywiadach z członkami organów doradczych: Rady Medycznej przy Premierze RP, Zespołu COVID-19 przy PAN oraz przedstawicielami sygnatariuszy Apelu Naukowców i Lekarzy Przeciwko Obowiązkowym Szczepieniom Przeciwko Sars-Cov2 i Lockdownowi, analizie prasy (od kwietnia 2019, do kwietnia 2021). Uzupełnieniem analizy była pogłębiona refleksja nad oficjalnymi stanowiskami wymienionych rad i zespołów.
Projekt badawczy VAX-TRUST ma na celu analizę postaw osób, które się wahają lub odmawiają przyjęcia szczepień. Głównym celem projektu jest zapewnienie narzędzi oraz wsparcia dla pracowników ochrony zdrowia w kontaktach z osobami niezdecydowanymi na szczepienie. Projekt realizowany jest w Finlandii, Belgii, Polsce, Czechach, Włoszech, Portugalii i Wielkiej Brytanii.
Postawy sceptyczne wobec szczepień mają historię tak długą, jak same szczepienia. Każda kolejna szczepionka wywołuje nie tylko entuzjazm, ale i wiąże się z głosami krytyków, kwestionujących jej wartość i znaczenie dla zdrowia. Pojawiają się wątpliwości co do korzyści wynikających ze szczepień, jak również obawy dotyczące bezpieczeństwa i skuteczności szczepionek. Wątpliwości co do szczepień są istotnym wyzwaniem z punktu widzenia zdrowia publicznego, polityk zdrowotnych i prawidłowego funkcjonowania systemu ochrony zdrowia. Są one jednakże i problemem dla samych pracowników ochrony zdrowia, którzy napotykają na coraz większe bariery i wyzwania w budowaniu opartych na zaufaniu relacji ze swoimi pacjentami. Oznacza to, że pracownicy ochrony zdrowia, w tym zwłaszcza lekarze, ale i pielęgniarki czy położne, powinni być przygotowani do odpowiedzi na pytania i wątpliwości pacjentów związane ze szczepionkami.
Widok zawartości stron
Publikacje
Autorzy: Tadeusz Rudek, Hui-Tzu Huang
Współczesne społeczeństwa, świadome konsekwencji swoich działań, pilnie potrzebują mechanizmów radzenia sobie z niepewnością. Zrozumienie różnorodności tych mechanizmów pozostaje kluczowe dla odpowiedzi na pytanie, czy globalna transformacja energetyczna jest możliwa. Nasz artykuł jest odpowiedzią na wezwanie do zróżnicowania perspektyw transformacji energetycznej i przyczynia się do bardziej zniuansowanego zrozumienia roli niepewności i ryzyka w debacie publicznej. W artykule wykorzystujemy model refleksyjnego rozumu publicznego do zbadania mechanizmów stojących za zarządzaniem niepewnością związaną z przyszłością energetyczną w Chińskiej Republice Ludowej. Jako kluczowy kraj w globalnej odpowiedzi na zmiany klimatu, Chiny oferują unikalny model zarządzania systemowymi przemianami socjotechnicznymi na dużą skalę. Pokazujemy, że model refleksyjnego rozumu publicznego, który obejmuje refleksję nad socjotechnicznymi imaginariami (STI) i epistemologią obywatelską jest pomocny w zrozumieniu, w jaki sposób poszczególne przyszłości energetyczne są wyobrażane i wybierane. Pokazujemy również rolę, jaką w tym procesie odgrywają niepewność i ryzyko.
więcej oAutor: Tadeusz Józef Rudek, Hui-Tzu Huang
Energy transitions around the world are characterised by the general assumption that new technologies for decarbonisation, digitalisation and electrification will provide a solution to slow down climate change. However, Ulrich Beck's work on the risk society and reflexive modernisation theory suggest that the previously assumed linear development model based on techno-scientific achievements is influencing the increasing levels of uncertainty and risk. Taiwan, the leading producer of semiconductors, plays a crucial role in the energy transition. Its complicated geopolitical situation has placed it at the centre of international political disputes. In addition to natural hazards related to Taiwan's geology, social, economic and technological challenges, there are political tensions that make any transition path highly uncertain. As a result, decisions are made in a contingent and highly uncertain environment. This paper aims to propose a new way of understanding energy transition paths through the proposed model of reflexive public reason. We contribute to the understanding of how reasoning for choosing particular futures evolves along with uncertainties and risks, ultimately leading to the emergence of new manufactured uncertainties. We describe the mechanisms behind public reason for the energy transition in Taiwan based on three types of sources: legal documents and policies on energy transition issued between 2005 and 2020 in the Republic of China (Taiwan), 150 press articles, and eight in-depth semi-structured interviews with SSH and STEM researchers working at universities in Taiwan.
więcej oAutorzy: Katarzyna Rabiej-Sienicka, Tadeusz Józef Rudek, Aleksandra Wagner
Pomimo globalnego zobowiązania do wspólnej pracy nad przeciwdziałaniem zmianom klimatycznym, transformacje nie przebiegają jednakowo w różnych częściach świata. Podczas gdy UE stawia sobie ambitny cel dekarbonizacji systemu energetycznego do 2050 roku, Polska pozostaje członkiem sprzeciwiającym się tym zmianom. Choć większość Polaków deklaruje zrozumienie dla konieczności dekarbonizacji i wsparcie dla tego procesu, zarówno obecny, jak i poprzedni rząd nie potraktował tego problemu jako wystarczającego bodźca do istotnej zmiany polityki energetycznej.
Używając koncepcji Socjotechnicznych Imaginary∑ (Jasanoff, Kim, 2015), wyjaśniamy, że opór wobec wdrażania szybkich zmian w polskim systemie energetycznym oparty jest na złożonym zestawie podzielanych imaginariów powiązanych z polityką, wiedzą naukową i potoczną. Na podstawie jakościowej analizy strategicznych dokumentów polityki energetycznej w Polsce opublikowanych po 1989 roku, wywiadów z kluczowymi aktorami w sektorze energetycznym oraz analizy rządowych programów finansowania nauki, zmapowaliśmy dominujące i alternatywne SI transformacji energetycznej w Polsce. Ramy analityczne zostały oparte na modelu cyrkulacji socjotechnicznych imaginariów Tadeusza Rudka, zastosowanym do wyjaśnienia ich działań w polskiej transformacji energetycznej.
Wynik badania pokazuje, że dominujące SI systemu energetycznego w Polsce odnosi się do zachowania istniejącego systemu skupionego na bezpieczeństwie energetycznym, znaczącej roli węgla kamiennego i brunatnego oraz prosumentów jako zwolenników scentralizowanego systemu energetycznego. Alternatywne wyobrażenia (związane z decentralizacją, demokracją energetyczną i odnawialnymi źródłami energii) zyskują na znaczeniu.
więcej oAutorzy: Aleksandra Wagner, Damian Gałuszka
Dyskurs o transformacji energetycznej jest prawdopodobnie jednym z najbardziej widocznych spośród wszystkich dyskursów polityki publicznej we współczesnym świecie. To, jak wyobrażana jest przyszłość energetyczna świata, jest istotnym czynnikiem zarówno dla realizacji tej idei, jak i zrozumienia, dlaczego proces ten przebiega wolniej niż można by się spodziewać. Obiecującą heurystykę dla zrozumienia wzorców zbiorowego "tworzenia przyszłości" oferuje idea wyobrażeń socjotechnicznych. Niniejszy artykuł wykorzystuje perspektywę wielopoziomową, aby zaoferować pogłębioną analizę socjotechnicznych imaginariów odzwierciedlonych w popkulturze, w szczególności w wybranych grach cyfrowych. Autorzy analizują poważne gry cyfrowe, zastanawiając się, jak odzwierciedlone w nich imaginaria energii mogą przesunąć transformację energetyczną.
więcej oAutorzy: Aleksandra Wagner, Tadeusz Józef Rudek
Tekst mający na celu popularyzację koncepcji socjotechnicznych imaginariów wśród szerszej publiczności w Polsce. Aleksandra Wagner i Tadeusz Rudek starają się tutaj w zwięzły i przystępny sposób opisać kontekst badań nad energią.
więcej oAlthough Covid-19 was not the first pandemic, it was unique in the scale and intensity with which societies responded. Countries reacted differently to the threat posed by the new virus. The public health crisis affected European societies in many ways. It also influenced the way the media portrayed vaccines and discussed factors related to vaccine hesitancy. Europeans differed in their risk perceptions, attitudes towards vaccines and vaccine uptake. In European countries, Covid-19-related discourses were at the centre of media attention for many months. This paper reports on a media analysis which revealed significant differences as well as some similarities in the media debates in different countries. The study focused on seven European countries and considered two dimensions of comparison: between the pre-Covid period and the beginning of the Covid pandemic period, and between countries. The rich methodological approach, including linguistics, semantic field analysis and discourse analysis of mainstream news media, allowed the authors to explore the set of meanings related to vaccination that might influence actors’ agency. This approach led the authors to redefine vaccine hesitancy in terms of characteristics of the “society in the situation” rather than the psychological profile of individuals. We argue that vaccine hesitancy can be understood in terms of agency and temporality. This dilemma of choice that transforms the present into an irreversible past and must be taken in relation to an uncertain future, is particularly acute under the pressure of urgency and when someone’s health is at stake. As such, it is linked to how vaccine meaning is co-produced within public discourses.
więcej o